Bezsenność – przyczyny, objawy, leczenie

Bezsenność jest poważnym problemem dotykającym obecnie wielu osób. Jeśli również masz trudności z zasypianiem, zobacz, czym dokładnie jest ta dolegliwość. Wyjaśniamy, na czym polega bezsenność, jakie są jej główne objawy, co może ją powodować i w jaki sposób można ją leczyć!

Spis treści:

• Czym jest bezsenność?
• Jakie są główne przyczyny bezsenności?
• Kto jest najbardziej narażony na bezsenność?
• Objawy bezsenności – jak ją rozpoznać?
• Jakie skutki może mieć bezsenność?
• Jak leczy się bezsenność?
• Leczenie bezsenności – leki
• Leczenie bezsenności – dobra higiena snu
• Leczenie bezsenności – zmiana stylu życia
• Leczenie bezsenności – terapia psychologiczna

Czym jest bezsenność?

Bezsenność to zaburzenie snu charakteryzujące się trudnościami z zasypianiem, wybudzaniem się ze snu lub jednym i drugim. 

Główne objawy bezsenności mogą obejmować trudności z zasypianiem, częste budzenie się w nocy, budzenie się zbyt wcześnie rano i uczucie braku wypoczynku po przebudzeniu. Bezsenność może być spowodowana różnymi czynnikami, w tym stresem, lękiem, depresją i niektórymi lekami. Może być również objawem innej choroby, która wywołuje takie właśnie symptomy.

Przewlekła bezsenność może mieć znaczący wpływ na jakość życia i może prowadzić do problemów zdrowotnych.

Jakie są główne przyczyny bezsenności?

• Czynniki psychologiczne, takie jak stres, niepokój i depresja,
• Stany chorobowe, takie jak przewlekły ból, astma i choroby układu krążeniowego, na przykład niewydolność serca, arytmia serca,
• Czynniki biologiczne, takie jak zmiany hormonalne podczas menopauzy i problemy z tarczycą.
• Leki, takie jak niektóre leki przeciwdepresyjne, leki na ciśnienie krwi oraz innego rodzaju medykamenty używane w leczeniu różnych chorób,
• Nadmierna ekspozycja na niebieskie światło przed snem,
• Używanie substancji, takich jak kofeina, alkohol czy nikotyna,
• Zła higiena snu, na przykład nieregularny harmonogram snu lub stymulujące otoczenie,
• Genetyka – niektórzy ludzie mogą być bardziej podatni na bezsenność,

Możliwe jest również, że bezsenność może być spowodowana kombinacją powyższych czynników. 

Jeśli cierpisz na bezsenność, należy w takiej sytuacji porozmawiać z lekarzem, aby ustalić przyczynę i opracować odpowiedni plan leczenia.

Kto jest najbardziej narażony na bezsenność?

Bezsenność może dotknąć każdego, bez względu na wiek, płeć czy styl życia. Jednak niektóre grupy osób mogą być bardziej narażone na bezsenność.

Większe ryzyko bezsenności mają:

• Osoby z pewnymi schorzeniami, takimi jak znaczne dolegliwości bólowe, nowotwory, choroby układu krążeniowego,
• Osoby, którzy przyjmują określone leki, takie jak leki przeciwdepresyjne i leki na ciśnienie krwi,
• Osoby korzystające z używek,
• Osoby pracujące długo przed ekranami komputerów i telefonów,
• Ludzie, którzy mają historię zaburzeń psychicznych,
• Osoby w podeszłym wieku, ponieważ mogą mieć większe trudności ze snem z powodu naturalnych zmian zachodzących w ich ciele, które prowadzą do mniejszego zapotrzebowania na sen,
• Pracownicy zmianowi lub osoby z jet-lagiem, ponieważ mogą mieć zakłócony naturalny rytm snu,
• Ludzie, którzy mają rodzinną historię bezsenności.

Należy zatem pamiętać, że każdy może doświadczyć bezsenności, dlatego też dolegliwość ta może dotknąć nas na różnych etapach życia, w wielu sytuacjach.

Objawy bezsenności – jak ją rozpoznać?

Wyróżnia się zróżnicowane objawy bezsenności, między innymi są to:

• Trudności z zasypianiem w nocy,
• Częste wybudzanie się w nocy,
• Zbyt wczesne budzenie się rano,
• Uczucie braku wyspania się po przebudzeniu,
• Trudności z koncentracją w ciągu dnia,
• Zmęczenie lub senność w ciągu dnia,
• Drażliwość, obniżone samopoczucie psychiczne lub niepokój,
• Trudności w wykonywaniu codziennych zadań,
• Bóle głowy lub bóle mięśni.

Objawy mogą się różnić w zależności od osoby i mogą również zależeć od rodzaju bezsenności. Bezsenność bardzo często jest krótkotrwała i może być spowodowana określonym zdarzeniem lub stresorem, podczas gdy bezsenność przewlekła trwa przez dłuższy czas i może mieć silniejszy wpływ na jakość życia danej osoby.

Jakie skutki może mieć bezsenność?

Bezsenność może mieć szereg negatywnych skutków dla zdrowia fizycznego i psychicznego człowieka.

Do skutków bezsenności zaliczane są głównie:

• Zmęczenie i senność w ciągu dnia, które mogą prowadzić do trudności z koncentracją i wykonywaniem codziennych zadań.
• Zmniejszona produktywność i wzrost absencji w pracy i szkole.
• Zwiększone ryzyko wypadków i urazów, zwłaszcza jeśli prowadzi się samochód lub obsługuje maszyny.
• Upośledzone działanie układu odpornościowego, co może powodować większą podatność na choroby.
• Zwiększone ryzyko nadciśnienia, chorób serca i udaru mózgu.
• Zwiększone ryzyko rozwoju depresji, nerwicy.
• Zmniejszona zdolność radzenia sobie ze stresem i obniżona jakość życia.
• Zwiększone ryzyko rozwoju innych schorzeń, takich jak cukrzyca, otyłość i zespół jelita drażliwego (IBS).
• Zwiększone ryzyko uzależnień, takich jak uzależnienie od alkoholu lub narkotyków.

Przewlekła bezsenność może mieć duży wpływ na jakość życia i może prowadzić do innych problemów zdrowotnych. Ważne jest, aby zwrócić się o pomoc do lekarza, jeśli doświadcza się bezsenności i jej skutków.

Jak leczy się bezsenność?

Możliwe jest złagodzenie objawów bezsenności za pomocą różnych metod leczenia, a w wielu przypadkach objawy można znacznie zmniejszyć lub całkowicie je wyeliminować. 

Należy jednak pamiętać, że bezsenność może być spowodowana różnymi czynnikami i może być objawem chorobowym. Dlatego nie zawsze możliwe jest całkowite wyleczenie się z bezsenności. Celem leczenia jest w takim przypadku pomoc w radzeniu sobie z objawami i poprawa ogólnej jakości snu.

Ważne jest, aby udać się do lekarza, aby ustalić przyczynę bezsenności i opracować odpowiedni plan leczenia. Leczenie może wtedy obejmować połączenie zmian stylu życia, terapii psychologicznej, leków i innych terapii. Przy odpowiednim podejściu wiele osób jest w stanie złagodzić bezsenność i uzyskać potrzebny im sen.

Należy również zauważyć, że bezsenność może być stanem przewlekłym, a objawy mogą powrócić, jeśli przyczyna tej dolegliwości nie zostanie w pełni usunięta. Jeśli leczenie przestanie działać lub pojawią się nowe objawy, należy ponownie skonsultować się z pracownikiem służby zdrowia.

Ważne jest, aby pamiętać, że leczenie bezsenności może się różnić w zależności od osoby, ponieważ każda z nich może doświadczać innych problemów i inaczej reagować na leczenie.

Przed sięgnięciem po leki zawsze warto wypróbować inne możliwości, które mogą skutecznie poprawić jakość snu.

Leczenie bezsenności – leki

Obecnie stosuje się różne rodzaje leków, które można stosować w leczeniu bezsenności. Zaliczane są od nich:

• Leki uspokajająco-nasenne – preparaty, znane również jako tabletki nasenne, działają poprzez spowolnienie ośrodkowego układu nerwowego, aby pomóc w zasypianiu. Zaliczane są do nich benzodiazepiny (takie jak diazepam, lorazepam i temazepam) i niebenzodiazepiny (takie jak zolpidem, eszopiklon i ramelteon).
• Leki przeciwdepresyjne – niektóre leki przeciwdepresyjne, takie jak trazodon, mirtazapina i doksepina, mogą być również stosowane w leczeniu bezsenności.
• Agoniści receptora melatoniny – melatonina jest hormonem regulującym cykl snu i czuwania. Agoniści receptora melatoniny (tacy jak ramelteon i tasimelteon) naśladują działanie melatoniny i pomagają regulować cykl snu i czuwania.
• Preparaty z melatoniną – suplementy diety zawierające melatoninę w składzie, które należy zażywać przed snem.
• Preparaty ziołowe – mogą pomóc w przypadku pojawienia się bezsenności, na przykład zawierają chmiel, melisę.

Należy pamiętać o tym, że niektóre leki mogą powodować działania niepożądane i mogą nie być odpowiednie dla wszystkich. Powinny być stosowane pod nadzorem lekarza oraz w połączeniu z innymi metodami leczenia, takimi jak zmiana stylu życia i psychoterapia. 

Ponadto nie wszystkie leki nasenne nadają się do długotrwałego stosowania, a niektóre mogą powodować uzależnienia.

Leczenie bezsenności – okulary blokujące szkodliwe niebieskie światło

Jedną z przyczyn problemu z zasypianiem i budzenia się w nocy może być nadmierna ekspozycja na szkodliwe niebieskie światło. Ten punkt nabrał szczególnego znaczenia w ostatnich latach wraz z popularnością urządzeń takich jak smartfony i laptopy.

Wieczory powinny być czasem na relaks i wyciszenie, tymczasem często kładziemy się do łóżka z telefonem w ręce i scrollujemy media społecznościowe lub oglądamy filmy.

Aby chronić oczy przed szkodliwym niebieskim światłem, szczególnie wieczorami, tak aby nie zaburzało ono naszego rytmu dobowego warto stosować okulary ze specjalnymi szkłami.

Cały artykuł na temat okularów blokujących niebieskie światło (Blue Blocker) znajdziesz tutaj: Okulary Blue Blocker – okulary do jazdy nocą i nie tylko

Leczenie bezsenności – dobra higiena snu

Dobra higiena snu obejmuje nawyki, które mogą pomóc w uzyskaniu lepszego snu. Oto kilka wskazówek dotyczących uzyskania dobrej higieny snu:

• Trzymaj się regularnego harmonogramu snu – kładź się do łóżka i budź o tej samej porze każdego dnia, także w weekendy.
• Zadbaj o ciemność, chłód i ciszę w sypialni.
• Śpij na wygodnym materacu.
• Użyj komfortowej dla Ciebie pościeli i poduszek.
• Unikaj oglądania telewizji, korzystania z komputera albo telefonu przed pójściem spać, najlepiej co najmniej 30-60 minut przed snem.
• Spróbuj zrelaksować umysł i ciało przed snem, na przykład takie aktywności mogą obejmować czytanie, słuchanie uspokajającej muzyki, medytację lub ciepłą kąpiel.
• Unikaj stosowania używek przed snem, ponieważ substancje te mogą zakłócać sen i utrudniać zasypianie.
• Unikaj drzemek w ciągu dnia, ponieważ także mogą utrudniać zasypianie w nocy.
• Regularna aktywność fizyczna w ciągu dnia może poprawić sen w nocy.
• Unikaj ciężkostrawnych, pikantnych lub słodkich potraw tuż przed snem
• Staraj się również unikać picia płynów tuż przed snem, aby zminimalizować potrzebę wstawania i korzystania z łazienki w nocy.
• Prowadź dziennik snu – może być to pomocne w śledzeniu wzorców snu i identyfikowaniu potencjalnych problemów.

Leczenie bezsenności – zmiana stylu życia

Zmiany w stylu życia również mają duże znaczenie dla komfortu snu. Wprowadzanie zmian w codziennej rutynie może więc również pomóc w poprawie bezsenności. 

Pamiętaj wtedy o tym, jak ważne jest praktykowanie dobrej higieny snu. Prowadź także regularne ćwiczenia w ciągu dnia oraz zadbaj o zdrową dietę. Unikaj również stresu.

Leczenie bezsenności – terapia psychologiczna

Terapia może obejmować różne techniki, takie jak terapia kontroli bodźców i terapia relaksacyjna. Te terapie mogą pomóc ci nauczyć się kojarzyć łóżko i sypialnię ze snem oraz zrelaksować umysł i ciało przed snem.

Również dobre efekty może dać terapia poznawczo-behawioralna. Ta terapia może pomóc zidentyfikować i zmienić negatywne myśli, emocje i zachowania, które mogą przyczyniać się do bezsenności.

Niektórzy ludzie odczuwają ulgę w bezsenności, stosując terapie uzupełniające, takie jak joga i medytacja.